100 Χρόνια Γιάννης Ρίτσος

..Κι άλλα εκατό κι άλλα εκατό...Μπορεί Σεφέρης και Ελύτης να βραβεύθηκαν με Νόμπελ Λογοτεχνίας (1963 και 1979 αντίστοιχα), αλλά πραγματικά πιστεύω ότι κανείς δε μπόρεσε πραγματικά να εκφράσει σε τέτοιο βαθμό τόσο πλατιά συναισθήματα. Βοήθησαν και οι μελοποιήσεις του Θεοδωράκη βέβαια τη δεκαετία του '60, όπως και του Μικρούτσικου το '70. Θυμάμαι ότι στην πρώτη ακρόαση της "Καντάτας για τη Μακρόνησο" (1976) κυριολεκτικά ανατρίχιασα. Για την ακρίβεια χρειάστηκα τρεις ακροάσεις να ολοκληρώσω το άκουσμα του δίσκου, μου ήταν αδύνατο να αντέξω τέτοιο σπαραγμό στην ερμηνεία της Δημητριάδη (πάει κι αυτή, πολύ νωρίς..)

Προφανώς και είμαι δεόντως υπέρ της άποψης περί στρατευμένης Τέχνης. Το "Τέχνη για την Τέχνη" δε μου έλεγε ποτέ τίποτα..Ίσως γι'αυτό αισθανόμουνα από μικρός μια ελαφριά αντιπάθεια για τον Ελύτη (Ελίτ-η τον έλεγα πάντα!), πίστευα ότι κράταγε σκοπίμως μια απόσταση από τη μάζα. Ο δε Σεφέρης υπερβολικά διδακτικός, αν και πιο προσιτός σε μένα. Όμως ο Ρίτσος μίλαγε κατευθείαν στην καρδιά μου. Είτε στα πιο λυρικά ("Σονάτα του Σεληνόφωτος", "Εαρινή Συμφωνία") είτε βεβαίως στα πιο "επικά-αντιστασιακά" ("Πέτρινος Χρόνος", "Καπνισμένο Τσουκάλι").

Θα πει κανείς "ναι, αλλά υπάρχει κι ο Λειβαδίτης, ο Αναγνωστάκης, ο Καρούζος, ο Βάρναλης". Σύμφωνοι, αλλά θεωρώ ότι το έργο τους - πέραν της αδιαμφισβήτητης πνευματικής του αξίας - δεν είχε ούτε την έκταση, αλλά κυρίως, ούτε την λαϊκή απήχηση αυτής του Ρίτσου. Οι πιο πολλοί θεωρήθηκαν και εν πολλοίς θεωρούνται ακόμα κυρίως ποιητές της στρατευμένης κι επαναστατικής Αριστεράς. Ο Ρίτσος είναι ίσως ο μόνος που ξεπέρασε κατά πολύ αυτά τα (τεχνητά κατ' εμέ) στεγανά, εκφράζοντας ευρύτερα κοινωνικά στρώματα, πέραν της πολιτικής τους τοποθέτησης. Ίσως γιατί ακόμα και στα πιο "σκληρά" ποιήματα του, αναδύεται ένας αδιόρατος λυρισμός και, κυρίως, μια βαθιά αγάπη για τον συνάνθρωπο. Αν μη τί άλλο, οι πολύχρονες φυλακίσεις κι εξορίες του δίδαξαν τον παραλογισμό του μίσους και της διχόνοιας και την αξία της από κοινού μάχης για ένα καλύτερο αύριο..Πάντα όμως απ'την σκοπιά των σοσιαλιστικών ιδεών και στη βάση της κοινωνικής δικαιοσύνης, των δημοκρατικών ελευθεριών και της λαϊκής κυριαρχίας.

Πόσο επίκαιρα, αλήθεια, όλα αυτά τα μηνύματα του ποιητή της "Ρωμιοσύνης"..Και να φανταστεί κανείς ότι υπάρχουν ακόμα άνθρωποι - που έχουμε και την ατυχία να μας κυβερνούν - που τολμούν να τα θεωρούν "ξεπερασμένα"..Μήπως να ανοίξουν κανά βιβλίο του Ρίτσου να μορφωθούν λέω εγώ;

Ή μήπως καλύτερα να ανοίξουμε εμείς κανένα βιβλίο, μπας και ξυπνήσουμε...